Boek II

Van de regalia der Heerlijkheid Harssens

De stichting Heerlijkheid Harssens beheert onder anderen de heerlijke rechten zoals deze op 10 september 1965 zijn gekocht door drs.J.J. Stienstra, tandarts wonende te Groningen.
Verkoper van deze rechten is de heer A.D.A.R.E.A. Fransema die deze rechten heeft geërfd van zijn vader de bekende verzamelaar van groningana mr. Ekke Fransema , overleden in 1928 te Godlinze.
In de door notaris H. Sliep te Groningen opgemaakte koopakte worden de rechten in extenso beschreven.
Stienstra verwerft voor de koopsom van vijftig gulden een/tweede overdeeld aandeel in:
  1. zeven/zestigste aandeel in zeven ommegangen van acht in de jurisdictie van Adorp en Harssens alsmede het gereserveerde recht van slijtinge van de achtste ommegang op Tammingaheerd vallende.
  2. een derde aandeel van de zesde ommegang van acht ommegangen in de clauw des redgerregts van Adorp en Harssens vallende op Tammingaheerd, waaronder begrepen het recht van collatie tot Adorp en Harssens voor een/derde gedeelte.
    De overige verworven rechten hebben betrekking op de jurisdictie van Sauwerd, Wetsinge en Dijkshorne en op de rechtstoelen van Uitwierde, Solwerd en Biessum
  3. drie/zesde aandeel in het staande redgerrecht van Uitwierde, Solwerd en Biessum met het recht om onder deze gemelde dorpen te mogen jagen
  4. zeven/zestigste aandeel in het recht van de vrije jacht in de jurisdictie Westerdijkshorn.
  5. zeven/zestigste aandeel in de staande jurisdictie van Wetsinge en Sauwerd.

De vorige eigenaren van deze heerlijke rechten staan beschreven in het sinds 1749 bijgehouden register der Gerechtigheden en Heerlijkheden berustende ter griffie der Staten van Groningen. Wat betreft het collatierecht van Adorp en Harssens (zie no.2) , dat in de 18de eeuw in bezit was van de familie Van Ewsum, staan de volgende personen beschreven als eigenaar.


  • 18 febr.1750
    Elke voor een derde deel, de heer W. van Ewsum, de weduwe van de kapitein E. van Ewsum en de heer van Asbeck. Erfgenaam van een deel van deze posten is P.B.C. van Oldenneel als enige erfgenaam van W. van Ewsum.

  • 22 sept. 1821
    Willem Louwes Hz., zonder vast beroep, wonende te Obergum en Julle Pieters Bosch landbouwer, wonende te Klein Garnwerd.

  • 21 sept. 1854
    Het aandeel van Van Asbeck wordt overgeschreven op naam van E.R.J. van Grotenhuis

  • 12 febr. 1857
    Het aandeel van Van Asbeck wordt gekocht door Roelf Eijes Torringa, landbouwer te Zuurdijk en zijn vrouw Itje Ennes Bazuin.

  • 19 okt. 1866
    Kopers zijn de landbouwer Freerk Jacobs Vennema en zijn vrouw Klaaske Jans Loots wonende te Den Andel.

  • 18 juni 1897
    Op een veiling koopt Ekke Fransema, destijds zonder beroep wonende te Leiden wordt eigenaar.

  • 10 sept. 1965
    Uit de nalatenschap van Ekke Fransema koopt Jacob Jan Stienstra een aandeel in de collatie van Adorp en Harssens.
    (Bron. G.A. Archief Fransema toegansnummer 880, inventarisnummer 488)
Helemaal duidelijk is het niet wie nu welk aandeel in dit collatierecht bezit. Uit andere documenten blijkt namelijk dat alle delen van het collatie recht uiteindelijk in het bezit zijn gekomen van de kerkvoogden van de Hervormde Gemeente te Adorp.
(Bron. G.A. Archief Hoge Justitiekamer toegangsnummer 136 inventarisnummer 2572)